ΥΠΑ-ΚΑΗΚ / Airside Safety Management System

OCC13/04-323:Συμβάν(τροχαίο ατύχημα) στο χώρο στάθμευσης αεροσκαφών στις 27/08/2013

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ  ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ

Στις 27/08/2013 και ώρα 23:20 τοπική έλαβε χώρα τροχαίο συμβάν στο χώρο στάθμευσης αεροσκαφών του ΚΑΗΚ και συγκεκριμένα δυτικά της θέσης 6, ανατολικά της θέσης 9 και νότια της θέσης 7. Επιβατικό όχημα εταιρίας παροχής υπηρεσιών επίγειας εξυπηρέτησης με αριθμό κυκλοφορίας ΙKE 4118 (α΄ όχημα) το οποίο ερχόταν από βορειοδυτικά της θέσης στάθμευσης 7, κινούμενο με κατεύθυνση από βορρά προς νότο, ανατολικά της θέσης στάθμευσης 9, συγκρούστηκε μετωπικά με την αριστερή πλευρά επιβατικού οχήματος εταιρίας παροχής υπηρεσιών επίγειας εξυπηρέτησης με αριθμό κυκλοφορίας ΙΟΤ 5608 (β΄ όχημα), το οποίο ερχόταν από τις δυτικές θέσεις στάθμευσης των αεροσκαφών και κινούνταν ανατολικά διερχόμενο μεταξύ των θέσεων 09 και 10.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ - ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Από την σύγκρουση προκλήθηκαν σοβαρές υλικές ζημιές και στα δύο οχήματα. Ειδικότερα και όπως προκύπτει από τις φωτογραφίες, το α΄ όχημα υπέστη ζημιές σε όλο το μπροστινό τμήμα του (φανάρια, προφυλακτήρας, καπό κ.λ.π.) ενώ στο β΄ όχημα προκλήθηκαν ζημιές στο αριστερό πλάγιο τμήμα του (μπροστινή και πίσω αριστερή πόρτα κ.λ.π.).  Εκτός από τις υλικές ζημιές υπήρξε ένας μικροτραυματισμός. Συγκεκριμένα, ο συνεπιβάτης του α’ οχήματος τραυματίστηκε ελαφρά και μεταφέρθηκε με ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ στο εφημερεύον Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου για προληπτικούς λόγους, προκειμένου να του παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες. Ο παθών δεν ζήτησε ούτε έλαβε αναρρωτική άδεια από τον εργοδότη του.

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΥΣ ΟΔΗΓΟΥΣ –ΟΧΗΜΑΤΑ

Για τους οδηγούς των οχημάτων προέκυψαν τα εξής :

Οδηγός α΄ οχήματος (επιβατικό όχημα):

Κάτοχος διπλώματος οδήγησης επιβατικών οχημάτων (Β’ κατηγορία),πιστοποιημένος για οδήγηση σε ελεγχόμενους χώρους .

Από τα αρχεία εκπαίδευσης της ΥΠΑ προκύπτει ότι ο εν λόγω εργαζόμενος είναι συνεπής σε ότι αφορά τις εκπαιδεύσεις του και συγκεκριμένα έχει το παρακάτω training record:

SMS – ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ : 30/04/2008

ASM – AIRSIDE SAFETY : 13/05/2010 , 29/05/2012 , 04/06/2013

ADT-AIRSIDE DRIVING: 24/05/2012

Οδηγός  β΄ οχήματος (επιβατικό όχημα):

Κάτοχος άδειας οδήγησης Α’ και Β’ κατηγορίας σε ισχύ, πιστοποιημένος για οδήγηση σε ελεγχόμενους χώρους .Από τα αρχεία εκπαίδευσης της ΥΠΑ προκύπτει ότι ο εν λόγω εργαζόμενος είναι συνεπής σε ότι αφορά τις εκπαιδεύσεις του και συγκεκριμένα έχει το παρακάτω training record :

ASM - AIRSIDE SAFETY:10/06/2013

ADT - AIRSIDE DRIVING: 10/04/2013

ΟΧΗΜΑΤΑ

Α΄ όχημα

Το επιβατικό όχημα είναι τύπου FIAT DOBLO και έχει αριθμό κυκλοφορίας ΙΚΕ 4118, και είναι ασφαλισμένο (ημ. λήξης ασφαλιστηρίου 01/01/2014).

Β΄όχημα

Το επιβατικό όχημα είναι τύπου FIAT DOBLO και έχει αριθμό κυκλοφορίας ΙΟΤ 5608, και είναι ασφαλισμένο (ημ. λήξης ασφαλιστηρίου 02/11/2013).

ΑΙΤΙΑ

Το κύριο αίτιο του συμβάντος η μη παραχώρηση προτεραιότητας από το α όχημα στο β΄ όχημα το οποίο έρχεται από δεξιά. (causal factor).

Εντούτοις ο οδηγός του β΄ οχήματος, ενώ είχε αναμφισβήτητα προτεραιότητα ερχόμενος από δεξιά, είχε παρόλα αυτά στο ευρύ οπτικό του πεδίο το α΄ όχημα και θα μπορούσε έγκαιρα να επιβραδύνει και να προβεί σε ελιγμό αποφυγής, κίνηση που τελικά πραγματοποίησε καθυστερημένα, αφού αντιλήφθηκε το α' όχημα τελευταία στιγμή, όπως ανέφερε στην μαρτυρία του. Από την άλλη πλευρά, το α’ όχημα δεν αντιλήφθηκε την παρουσία του β’ οχήματος και έπεσε μετωπικά πάνω του παρ’ όλο που το είχε στο ευρύ οπτικό του πεδίο. Η μη άσκηση της μέγιστης δυνατής προσοχής από τους δύο οδηγούς αποτελεί δευτερεύον αίτιο του περιστατικού (secondary causal factor).

Επίσης σύμφωνα με το οπτικό υλικό που είναι στη διάθεση της ομάδας διερεύνησης από το CCTV του αερολιμένα  προκύπτει ότι το α΄ όχημα τη στιγμή της σύγκρουσης είχε ταχύτητα άνω του ορίου ταχύτητας των 25 km/hr που ισχύει για οδήγηση στο apron και εκτός υπηρεσιακών οδών (service roads) και συγκεκριμένα έτρεχε περίπου με 40 km/hr.

Σύμφωνα με το ίδιο οπτικό υλικό προκύπτει ότι το β΄ όχημα τη στιγμή της σύγκρουσης είχε ταχύτητα άνω του ορίου ταχύτητας των 25 km/hr που ισχύει για οδήγηση στο apron και εκτός υπηρεσιακών οδών (service roads) και συγκεκριμένα έτρεχε με 60 km/hr περίπου.

Το γεγονός ότι και τα δύο οχήματα είχαν υπερβεί αισθητά το όριο ταχύτητας για την κατηγορία τους, το οποίο είναι 25 χλμ/ώρα ( α' όχημα περίπου 40 χλμ/ώρα, β' όχημα περίπου 60 χλμ/ώρα ), αποτελεί συνεισφέροντα παράγοντα στο συμβάν (contributory factor 1).

Σε ότι αφορά τις συνέπειες του συμβάντος και συγκεκριμένα για τον τραυματισμό του συνοδηγού του α’ οχήματος, ένας συνεισφέρων παράγοντας ήταν και το γεγονός ότι δεν φορούσε ζώνη ασφάλειας, όπως άλλωστε και κανείς από τους εμπλεκόμενους οδηγούς των οχημάτων, σύμφωνα με τις μαρτυρίες τους (contributory factor 2).

Σύμφωνα και πάλι με τις μαρτυρίες των εμπλεκομένων, η μη χρήση ζωνών ασφαλείας και η αυξημένη ταχύτητα των οχημάτων σε σχέση με την επιτρεπόμενη, οφείλεται στη συνεχή κίνησή τους και στο εργασιακό άγχος που προκαλείται από την ανάγκη να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους μέσα σε αυστηρά χρονικά περιθώρια.

ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ

4C (περιστασιακό, μείζον περιστατικό)

Το συμβάν κρίνεται περιστασιακό δεδομένου ότι από την περίοδο εφαρμογής του συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας στο αεροδρόμιο Ηρακλείου (2007) έχουν ήδη καταγραφεί εννέα (9) τροχαία συμβάντα μεταξύ οχημάτων.

Μείζον κρίνεται γιατί αφορά σε τραυματισμό προσωπικού (ελαφρύς). Εντούτοις ο τραυματισμός θα μπορούσε να είναι πολύ πιο σοβαρός αν ληφθεί υπόψη ότι ο παθών δεν φορούσε ζώνη ασφαλείας.

ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ ΙΣΧΥΟΥΣΑΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

Στο συμβάν καταγράφηκαν οι παρακάτω παραβάσεις από εμπλεκόμενους οδηγούς και εταιρίες στην κατοχή των οποίων βρίσκονται τα οχήματα:

Των άρθρων 9.10, 14.1.24 και 22 του ΒΚΕΕ (ΦΕΚ’ Β 1138/2011) και των άρθρων  5.1, 7.11, 7.15, 7.12, 7.17 της Αερολιμενικής διάταξης 1 και 4.1.1, 5.1 της ΜΕΔ 14, τα οποία μεταξύ άλλων αφορούν την υποχρέωση των οδηγών να επιδεικνύουν τη δέουσα προσοχή κατά την οδήγηση των οχημάτων τους στο χώρο στάθμευσης αεροσκαφών.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Κατά την οδήγηση των οχημάτων στο χώρο στάθμευσης αεροσκαφών, δεν επέδειξαν οι οδηγοί τη δέουσα προσοχή αφενός και αφετέρου δεν τηρήθηκαν οι κανόνες παραχώρησης προτεραιότητας μεταξύ ομοειδών οχημάτων, ενώ σε καμία περίπτωση δεν τήρησαν το όριο ταχύτητας των  25 km/hr  που προβλέπεται από την ΜΕΔ 14 και την Αερολιμενική Διάταξη 1. Επιπλέον κανείς από τους εμπλεκόμενους δεν φορούσε ζώνη ασφαλείας, γεγονός που θα μπορούσε να αποβεί μοιραίο για την σωματική τους ακεραιότητα, εάν δεν άνοιγαν οι αερόσακοι και των δύο οχημάτων, ενώ θα μπορούσε να αποφευχθεί και ο μικροτραυματισμός του συνοδηγού του α΄ οχήματος.

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Για τους οδηγούς οχημάτων

Α) Να τηρούν τα όρια ταχύτητας και τις προτεραιότητες στην πίστα όπως αυτά έχουν δημοσιευθεί στην Αερολιμενική Διάταξη 1, στην ΜΕΔ 14 (νέα έκδοση) αλλά και στις διαδικασίες ασφάλειας (SOPs) που έχουν εκδοθεί  στο πλαίσιο του συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας, όπου αναφέρεται μεταξύ άλλων:

Η προτεραιότητα στην πίστα μεταξύ οχημάτων / αεροσκαφών καθορίζεται με την εξής σειρά:

1) Αεροσκάφη που τροχοδρομούν ή ρυμουλκούνται

2) Πυροσβεστικά οχήματα και οχήματα καυσίμων

3) Οχήματα προσωπικού ασφαλείας πίστας ή αεροσκαφών (ΥΠΑ, ΕΛΑΣ, security, 126 ΣΜ κλπ.)

4) Λοιπά υπηρεσιακά οχήματα, ασθενοφόρα

4) Λεωφορεία μεταφοράς επιβατών

5) Ελκυστήρες (τράκτορες) που ρυμουλκούν ρυμουλκούμενα.

6) Άλλα βαρύτερα οχήματα.

Σε περίπτωση διασταύρωσης ομοειδών οχημάτων, προτεραιότητα έχει ο εξερχόμενος από κατειλημμένη από αεροσκάφος θέση στάθμευσης και ο ερχόμενος από δεξιά, ενώ σε περίπτωση αντίθετα κινούμενων ομοειδών οχημάτων, οι  οδηγοί έχουν την ταυτόχρονη υποχρέωση να στρέψουν αν είναι δυνατό, ελαφρώς προς τα δεξιά, διαφορετικά θα πρέπει να συνεννοηθούν μεταξύ τους.

Τα όρια ταχύτητας στην πίστα αεροσκαφών είναι:

μέχρι 25 km /hr για τα επιβατικά / ελαφρά οχήματα

μέχρι 15 km / hr για τα βαριά οχήματα

μέχρι 5 km / hr για όλα τα οχήματα, όταν προσεγγίζουν σταθμευμένα αεροσκάφη.

Παρέκκλιση από τα παραπάνω όρια ταχύτητας επιτρέπεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, π.χ. κατάσταση ανάγκης.

Β) Να παρακολουθούν όλες τις περιοδικές εκπαιδεύσεις που παρέχονται από το προσωπικό της ΥΠΑ σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΒΚΕΕ άρθ. 22 παρ.Γ16-17 και παρ.Δ.2 , οι οποίες σχετίζονται με ασφάλεια στην πίστα (SMS - airside safety ) ,ασφαλή οδήγηση στην πίστα (ADT -airside driving ) ).

Γ) Σε σημεία με περιορισμένη ορατότητα, σημεία συνωστισμού επιγείων μέσων ή άλλα σημεία όπου χρήζουν αυξημένης προσοχής λόγω ιδιαιτερότητας του χώρου ή άλλων δυσχεραινόντων παραγόντων, οφείλουν να είναι σε εγρήγορση, να μειώνουν την ταχύτητα και να είναι έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να ακινητοποιήσουν το όχημά τους, εφόσον αυτό χρειαστεί.

Η έλλειψη οδών εξυπηρέτησης καθιστά την οδήγηση στην πίστα ιδιαίτερα επικίνδυνη γι’ αυτό πρέπει να επιδεικνύεται ιδιαίτερη σχολαστικότητα στην εφαρμογή των  μέτρων ασφάλειας.

Δ) Να φορούν συνεχώς τις ζώνες ασφάλειας όταν επιβαίνουν σε οχήματα πάσης φύσεως ανεξάρτητα αν διανύουν μικρές ή μεγάλες αποστάσεις στο χώρο στάθμευσης αεροσκαφών .

Για τους safety managers των εταιρειών επίγειας εξυπηρέτησης

Α) Οι safety managers των εταιρειών επίγειας εξυπηρέτησης υποχρεούνται να μεριμνούν ώστε όλα τα οχήματα τα οποία κυκλοφορούν στο χώρο στάθμευσης αεροσκαφών να διαθέτουν και να προσκομίζουν άμεσα, εφόσον τους ζητηθεί από τους αρμόδιους φορείς, την κατάλληλη άδεια κυκλοφορίας, η οποία προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία (ΚΟΚ, ΒΚΕΕ, Αερολιμενική Διάταξη 1, ΜΕΔ14/ΚΑΗΚ).

Β) Οι safety managers των εταιρειών επίγειας εξυπηρέτησης υποχρεούνται να μεριμνούν ώστε το προσωπικό να είναι επαρκές για τις δραστηριότητες της εταιρείας, όπως άλλωστε προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία (ΒΚΕΕ, Αερολιμενική Διάταξη 1), ώστε η έλλειψη προσωπικού να μην δημιουργεί άγχος στους υπόλοιπους εργαζόμενους που αποβαίνει σε βάρος της ασφάλειας του αερολιμένα με απρόβλεπτες συνέπειες.

Για τους υπαλλήλους του τμήματος Αερολιμενικού Ελέγχου της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας

Να εντείνουν τους ελέγχους ταχύτητας των οχημάτων που κυκλοφορούν στο χώρο στάθμευσης αεροσκαφών και να συντάσσουν αυστηρές εκθέσεις παράβασης, όποτε διαπιστώσουν τέτοιες παραβάσεις.