ΥΠΑ-ΚΑΗΚ / Airside Safety Management System

OCC13/03-319:Συμβάν(τροχαίο ατύχημα ) στο χώρο στάθμευσης αεροσκαφών στις 28/07/13

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ  ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ

Στις 28/07/2013 και ώρα 09:54 τοπική έλαβε χώρα τροχαίο συμβάν στο χώρο στάθμευσης αεροσκαφών του ΚΑΗΚ και συγκεκριμένα δυτικά της θέσης 3.  Επιβατικό όχημα εταιρίας παροχής υπηρεσιών ασφαλείας  με αριθμό κυκλοφορίας ΙPE 2846 (α΄ όχημα) το οποίο ερχόταν από τις ανατολικές θέσεις στάθμευσης 1, 2 και 3 κινούμενο με κατεύθυνση από ανατολικά προς δυτικά, συγκρούστηκε πλάγια με λεωφορείο μεταφοράς επιβατών (β΄ όχημα)  εταιρίας handling με αριθμό 1508 (β΄ όχημα), το οποίο εισερχόταν στην πίστα από τον χώρο στάθμευσης λεωφορείων των εξόδων 9, 10 και 11, κινούμενο από ανατολικά προς βορειοδυτικά.(Εικ.1)

                                                       Εικ.1  Γραφική απεικόνιση του συμβάντος

                                             ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ – ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Από την σύγκρουση προκλήθηκαν ελαφρές υλικές ζημιές και στα δύο οχήματα. Ειδικότερα και όπως προκύπτει από τις φωτογραφίες, το α΄ όχημα υπέστη ζημιές στο μπροστινό και αριστερό φτερό και στη αντίστοιχη γωνία του προφυλακτήρα ενώ το β΄ όχημα  υπέστη ζημιές στην  μπροστινή δεξιά πόρτα.  Δεν υπήρξαν τραυματισμοί  μεταξύ των επιβαινόντων και στα δύο οχήματα.

                                                                                 Φωτ.1  Λίγο μετά τη σύγκρουση

                                                                             Φωτ.2 Η σύγκρουση από άλλη οπτική γωνία

                                                                           Φωτ.3 Η ζημιά στο β' όχημα

                                                                       Φωτ.4 Η ζημιά στο α' όχημα

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΥΣ ΟΔΗΓΟΥΣ –ΟΧΗΜΑΤΑ

Για τους οδηγούς των οχημάτων προέκυψαν τα εξής :

Οδηγός α΄ οχήματος (επιβατικό όχημα):

Κάτοχος διπλώματος οδήγησης επιβατικών οχημάτων (Β’ κατηγορία), πιστοποιημένος για οδήγηση σε ελεγχόμενους χώρους (airside driving permit).

Από τα αρχεία εκπαίδευσης της ΥΠΑ προκύπτει ότι ο εν λόγω χειριστής  έχει παρακολουθήσει την εκπαίδευση για πιστοποίηση οδήγησης στο χώρο στάθμευσης αεροσκαφών ( ADT: AIRSIDE DRIVING :7/9/2011 )ωστόσο δεν έχει παρακολουθήσει καμία φορά σεμινάριο AIRSIDE SAFETY το οποίο διεξάγεται σε ετήσια βάση  και είναι υποχρεωτικό για όσους εργάζονται στο airside του αερολιμένα.

Οδηγός  β΄ οχήματος (όχημα μεταφοράς επιβατών): 

Κάτοχος άδειας οδήγησης Α’, Β’, Γ’, Δ’ και Ε’ κατηγορίας σε ισχύ (αριθμ. διπλώματος 002309412), πιστοποιημένος για οδήγηση σε ελεγχόμενους χώρους (airside driving permit,  διαβάθμισης B).

Από τα αρχεία εκπαίδευσης της ΥΠΑ προκύπτει ότι ο εν λόγω οδηγός είναι συνεπής σε ότι αφορά τις εκπαιδεύσεις του και συγκεκριμένα έχει το παρακάτω training record:

SMS - AIRSIDE SAFETY: 10/5/2010,24/5/2011,29/5/2012,6/6/2013

ADT - AIRSIDE DRIVING: 2012

Δεν προέκυψαν ενδείξεις για τους δύο οδηγούς ότι είχαν καταναλώσει αλκοόλ πριν από το συμβάν.

ΟΧΗΜΑΤΑ

Α΄ όχημα

Το επιβατικό όχημα  έχει αριθμό κυκλοφορίας ΙΡΕ 2846, και είναι ασφαλισμένο ( ημ. λήξης ασφαλιστηρίου 31/12/2013).

Β΄όχημα

Η ιδιοκτήτρια εταιρία δεν προσκόμισε άδεια κυκλοφορίας για το λεωφορείο μεταφοράς επιβατών αφού τέτοια δεν υπάρχει ενώ ως προς την ασφάλιση κατέθεσε το γενικό ασφαλιστήριο όλου του εξοπλισμού της.

ΑΙΤΙΑ

Το κύριο αίτιο του συμβάντος είναι η μη άσκηση της μέγιστης δυνατής προσοχής από τους δύο οδηγούς και η μη παραχώρηση προτεραιότητας από το β΄ όχημα στο α΄ όχημα το οποίο αφενός μεν έρχεται από δεξιά και μάλιστα από κατειλημμένη από αεροσκάφος θέση στάθμευσης 3 (τρία), αφετέρου δε, είναι όχημα security σε υπηρεσία (causal factor). Ωστόσο, από τον τρόπο που έγινε το ατύχημα και τις θέσεις των οχημάτων, φαίνεται ότι ήταν σχεδόν αδύνατο για τον οδηγό του β’ οχήματος να δει το α’ όχημα που βρισκόταν πλάγια δεξιά και πίσω ενώ το α’ όχημα ήταν σε πλήρη οπτική επαφή με το β’ όχημα, θα μπορούσε να είχε σταματήσει νωρίτερα, πίσω  και όχι πλαγίως αυτού, ώστε να αποφευχθεί το ατύχημα. 

Επίσης σύμφωνα με το οπτικό υλικό που είναι στη διάθεση της ομάδας διερεύνησης από το CCTV του αερολιμένα  προκύπτει ότι το α΄ όχημα τη στιγμή της σύγκρουσης είχε μικρότερη ταχύτητα από το επιτρεπτό όριο ταχύτητας των 25 km/hr που ισχύει για οδήγηση στο apron και εκτός υπηρεσιακών οδών (service roads).

Ο οδηγός του β΄ οχήματος, παρ’ όλο που ήταν οδηγός λεωφορείου μεταφοράς επιβατών, έχει μικρότερη προτεραιότητα σε σχέση με όχημα προσωπικού ασφαλείας.

Με το δεδομένο αυτό θα έπρεπε να επιβραδύνει το όχημά του, πριν εξέλθει από το χώρο στάθμευσης λεωφορείων των εξόδων 9, 10 και 11 και εισέλθει στο apron και να επιδείξει αυξημένη προσοχή λόγω περιορισμένης ορατότητας στα δεξιά του οπότε θα είχε αποφευχθεί το ατύχημα με δεδομένο ότι από το οπτικό υλικό προκύπτει ότι ο οδηγός του α’ οχήματος δεν είχε υπερβεί το προβλεπόμενο από τους κανονισμούς όριο ταχύτητας. 

ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ

 4D (περιστασιακό, δευτερεύον)

Το συμβάν κρίνεται περιστασιακό δεδομένου ότι  από την περίοδο εφαρμογής του συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας στο αεροδρόμιο Ηρακλείου (2007) έχουν καταγραφεί οκτώ (8) τροχαία συμβάντα μεταξύ οχημάτων.

Δευτερεύον κρίνεται γιατί από αυτό προέκυψαν ελαφριές υλικές ζημιές και στα δύο οχήματα.

ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ ΙΣΧΥΟΥΣΑΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

Στο συμβάν καταγράφηκαν οι παρακάτω παραβάσεις από εμπλεκόμενους οδηγούς και εταιρίες στην κατοχή των οποίων βρίσκονται τα οχήματα:

Των άρθρων 9.10, 14.1.24 και 22 του ΒΚΕΕ (ΦΕΚ’ Β 1138/2011) και των άρθρων  5.1, 7.12, 7.17 της Αερολιμενικής διάταξης 1 και 4.1.1, 4.1.7, 4.1.13, 4.2, 5.1 της ΜΕΔ 14, τα οποία μεταξύ άλλων αφορούν την υποχρέωση των οδηγών να επιδεικνύουν τη δέουσα προσοχή κατά την οδήγηση των οχημάτων τους στο χώρο στάθμευσης αεροσκαφών καθώς και την υποχρέωση να εκπαιδεύονται στις αρχές του συστήματος διαχείρισης ασφάλειας (SMS) και στην ασφάλεια στην περιοχή κίνησης αεροσκαφών (airside safety)

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Υπάρχει ιδιαίτερα αυξημένη κυκλοφορία οχημάτων στον χώρο μεταξύ του apron και του χώρου στάθμευσης λεωφορείων των εξόδων 9, 10 και 11 που είναι και χώρος στάθμευσης οχημάτων της ΥΠΑ και οχημάτων που εξυπηρετούν ανάγκες της αίθουσας επισήμων. Την επικινδυνότητα του σημείου επιτείνει το γεγονός ότι στο χώρο κινούνται συνεχώς ελκυστήρες με καροτσάκια αποσκευών αφού εκεί βρίσκεται η είσοδος στις ανατολικές ταινίες αναχωρήσεων. Ως εκ τούτου είναι επιβεβλημένη η άσκηση της μέγιστης δυνατής προσοχής από τους οδηγούς για να αποφευχθούν ανεπιθύμητα συμβάντα.

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Για τους οδηγούς οχημάτων

Α) Να τηρούν τα όρια ταχύτητας και τις προτεραιότητες στην πίστα όπως αυτά έχουν δημοσιευθεί στην Αερολιμενική Διάταξη 1, στην ΜΕΔ 14 (νέα έκδοση) αλλά και στις διαδικασίες ασφάλειας (SOPs) που έχουν εκδοθεί  στο πλαίσιο του συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας, όπου αναφέρεται μεταξύ άλλων:

Η προτεραιότητα στην πίστα μεταξύ οχημάτων / αεροσκαφών καθορίζεται με την εξής σειρά:

1) Αεροσκάφη που τροχοδρομούν ή ρυμουλκούνται

2) Πυροσβεστικά οχήματα και οχήματα καυσίμων

3) Οχήματα προσωπικού ασφαλείας πίστας ή αεροσκαφών (ΥΠΑ, ΕΛΑΣ, security, 126 ΣΜ κλπ.)

4) Λοιπά υπηρεσιακά οχήματα, ασθενοφόρα

4) Λεωφορεία μεταφοράς επιβατών

5) Ελκυστήρες (τράκτορες) που ρυμουλκούν ρυμουλκούμενα.

6) Άλλα βαρύτερα οχήματα.

Σε περίπτωση διασταύρωσης ομοειδών οχημάτων, προτεραιότητα έχει ο εξερχόμενος από κατειλημμένη από αεροσκάφος θέση στάθμευσης και ο ερχόμενος από δεξιά, ενώ σε περίπτωση αντίθετα κινούμενων ομοειδών οχημάτων, οι  οδηγοί έχουν την ταυτόχρονη υποχρέωση να στρέψουν αν είναι δυνατό, ελαφρώς προς τα δεξιά, διαφορετικά θα πρέπει να συνεννοηθούν μεταξύ τους.

Τα όρια ταχύτητας στην πίστα αεροσκαφών είναι:

μέχρι 25 km /hr για τα επιβατικά / ελαφρά οχήματα

μέχρι 15 km / hr για τα βαριά οχήματα

μέχρι 5 km / hr για όλα τα οχήματα, όταν προσεγγίζουν σταθμευμένα αεροσκάφη.

Παρέκκλιση από τα παραπάνω όρια ταχύτητας επιτρέπεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, π.χ. κατάσταση ανάγκης.

Β) Σε σημεία με περιορισμένη ορατότητα, σημεία συνωστισμού επιγείων μέσων ή άλλα σημεία όπου χρήζουν αυξημένης προσοχής λόγω ιδιαιτερότητας του χώρου ή άλλων δυσχεραινόντων παραγόντων, οφείλουν να είναι σε εγρήγορση, να μειώνουν την ταχύτητα και να είναι έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να ακινητοποιήσουν το όχημα τους, εφόσον αυτό χρειαστεί.

Για τους safety managers των εταιρειών επίγειας εξυπηρέτησης

Οι safety managers των εταιρειών επίγειας εξυπηρέτησης υποχρεούνται να μεριμνούν ώστε όλα τα οχήματα τα οποία κυκλοφορούν στο χώρο στάθμευσης αεροσκαφών να διαθέτουν και να προσκομίζουν εφόσον τους ζητηθεί από τους αρμόδιους φορείς, την κατάλληλη άδεια κυκλοφορίας, η οποία προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία (ΒΚΕΕ, Αερολιμενική Διάταξη 1, ΜΕΔ14/ΚΑΗΚ) .