OCC12/03-282 :Συμβάν (τροχαίο ατύχημα) στο χώρο στάθμευσης ΚΑΗΚ στις 03/07/2012
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ
Στις 3/07/2012 και ώρα 10:09 τοπική έλαβε χώρα τροχαίο συμβάν στο χώρο στάθμευσης αεροσκαφών του ΚΑΗΚ και συγκεκριμένα νότια και ανατολικά των blast fences της θέσης 10 και μέσα στα όρια ασφαλείας της θέσης 9. Επιβατικό όχημα εταιρίας αντιπροσώπευσης αεροσκαφών με αριθμό κυκλοφορίας ΙΟΚ2940 (α΄ όχημα) το οποίο ερχόταν από τις δυτικές θέσεις στάθμευσης κινούμενο με κατεύθυνση από βορρά προς νότο, πλησίον του εκτροπέα καυσαερίων, συγκρούστηκε πλαγιομετωπικά με λεωφορείο μεταφοράς επιβατών (β΄ όχημα) εταιρίας handling με αριθμό 1506 (β΄ όχημα), το οποίο εισερχόταν στην πίστα από τον χώρο στάθμευσης επιγείων μέσων, κινούμενο από δυτικά προς ανατολικά.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ - ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Από την σύγκρουση προκλήθηκαν ελαφρές υλικές ζημιές και στα δύο οχήματα. Ειδικότερα και όπως προκύπτει από τις φωτογραφίες, στο α΄ όχημα δημιουργήθηκαν αμυχές στο δεξιό τμήμα του οπίσθιου προφυλακτήρα ενώ στο β΄ όχημα έσπασε το δεξιά γωνιακό τμήμα του εμπρόσθιου προφυλακτήρα. Δεν υπήρξαν τραυματισμοί μεταξύ των επιβαινόντων και στα δύο οχήματα.
ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΥΣ ΟΔΗΓΟΥΣ –ΟΧΗΜΑΤΑ
Για τους οδηγούς των οχημάτων προέκυψαν τα εξής :
Οδηγός α΄ οχήματος (επιβατικό όχημα)
Κάτοχος διπλώματος οδήγησης επιβατικών οχημάτων (Β’ κατηγορία), πιστοποιημένος για οδήγηση σε ελεγχόμενους χώρους (airside driving permit,
Από τα αρχεία εκπαίδευσης της ΥΠΑ προκύπτει ότι ο εν λόγω χειριστής είναι συνεπής σε ότι αφορά τις εκπαιδεύσεις του και συγκεκριμένα έχει το παρακάτω training record:
SMS – ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ : 27/03/2007
SMA – AIRSIDE SAFETY : 31/03/2008 , 31/03/2010 , 27/03/2012
ADT-AIRSIDE DRIVING: 25/5/2009
ADR-AIRSIDE DRIVING RECURRENT: 5/2011
Οδηγός β΄ οχήματος (όχημα μεταφοράς επιβατών)
Κάτοχος άδειας οδήγησης Β’, Γ’ & Δ’ κατηγορίας σε ισχύ (αριθμ. διπλώματος 001197356), πιστοποιημένος για οδήγηση σε ελεγχόμενους χώρους (airside driving permit, διαβάθμισης B).
Από τα αρχεία εκπαίδευσης της ΥΠΑ προκύπτει ότι ο εν λόγω οδηγός είναι συνεπής σε ότι αφορά τις εκπαιδεύσεις του και συγκεκριμένα έχει το παρακάτω training record:
SMS – ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ : 3/5/2007
SMS - AIRSIDE SAFETY: 29/4/2008 , 24/4/2009, 23/5/2011 , 30/5/2012
RAMP SAFETY & LIFTING AND MOVING WEIGHTS SAFE: 3/3/2011
ADT - AIRSIDE DRIVING: 30/5/2011
AVIATION SECURITY: 06/3/2012
Δεν προέκυψαν ενδείξεις για τους δύο οδηγούς ότι είχαν καταναλώσει αλκοόλ πριν από το συμβάν.
ΟΧΗΜΑΤΑ
Α΄ όχημα
Το επιβατικό όχημα είναι τύπου MERCEDES VITO και έχει αριθμό κυκλοφορίας ΙΟΚ 2940, και είναι ασφαλισμένο ( ημ. λήξης ασφαλιστηρίου 31/12/2012).
Β΄όχημα
Η ιδιοκτήρια εταιρία δεν προσκόμισε άδεια κυκλοφορίας για το λεωφορείο μεταφοράς επιβατών, αλλά μόνο δελτίο συντήρησης για το εν λόγω όχημα, καθώς και το γενικό ασφαλιστήριο όλου του εξοπλισμού της.
ΑΙΤΙΑ
Το κύριο αίτιο του συμβάντος είναι η μη παραχώρηση προτεραιότητας από το α΄ όχημα στο β΄ όχημα το οποίο αφενός μεν έρχεται από δεξιά, αφετέρου δε είναι λεωφορείο μεταφοράς επιβατών (causal factor).
Επίσης σύμφωνα με το οπτικό υλικό που είναι στη διάθεση της ομάδας διερεύνησης από το CCTV του αερολιμένα προκύπτει ότι το α΄ όχημα τη στιγμή της σύγκρουσης είχε ταχύτητα άνω των 30 km/hr, είχε δηλαδή υπερβεί το όριο ταχύτητας 25 km/hr που ισχύει για οδήγηση στο apron και εκτός υπηρεσιακών οδών (service roads).
Η αυξημένη ταχύτητα του α΄ οχήματος αποτελεί συνεισφέροντα παράγοντα στην πρόκληση του ατυχήματος και στην έκταση των ζημιών που προκλήθηκαν (contributory factor No 1).
Ο οδηγός του β΄ οχήματος, ενώ είχε αναμφισβήτητα προτεραιότητα ερχόμενος από δεξιά και όντας οδηγός λεωφορείου μεταφοράς επιβατών, είχε εντούτοις περιορισμένο οπτικό πεδίο επειδή εξερχόταν από το χώρο στάθμευσης επιγείων μέσων και είχε αριστερά του μεν τους εκτροπείς καυσαερίων και σταθμευμένα επίγεια μέσα, δεξιά του δε σκάλες επιβατών.
Με το δεδομένο αυτό θα έπρεπε να επιβραδύνει το όχημά του, πριν εξέλθει από το χώρο στάθμευσης επιγείων μέσων και εισέλθει στο apron και να επιδείξει αυξημένη προσοχή λόγω περιορισμένης ορατότητας στα αριστερά και δεξιά του (παρόλο που από το οπτικό υλικό προκύπτει ότι ο οδηγός του β’ οχήματος δεν είχε υπερβεί το προβλεπόμενο από τους κανονισμούς όριο ταχύτητας). (contributory factor No2).
ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ
4D (περιστασιακό, δευτερεύον)
Το συμβάν κρίνεται περιστασιακό δεδομένου ότι από την περίοδο εφαρμογής του συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας στο αεροδρόμιο Ηρακλείου (2007) έχουν καταγραφεί έξι (6) τροχαία συμβάντα μεταξύ οχημάτων.
Δευτερεύον κρίνεται γιατί από αυτό προέκυψαν ελαφριές υλικές ζημιές και στα δύο οχήματα.
ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ ΙΣΧΥΟΥΣΑΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ
Στο συμβάν καταγράφηκαν οι παρακάτω παραβάσεις από εμπλεκόμενους οδηγούς και εταιρίες στην κατοχή των οποίων βρίσκονται τα οχήματα:
Των άρθρων 9.10, 14.1.24 του ΒΚΕΕ (ΦΕΚ’ Β 1138/2011) και των άρθρων 5.1, 7.7, 7.8, 7.11δ’, 7.15 της Αερολιμενικής διάταξης 1 τα οποία μεταξύ άλλων αφορούν την υποχρέωση των οδηγών να επιδεικνύουν τη δέουσα προσοχή κατά την οδήγηση των οχημάτων τους, την υπέρβαση του ορίου ταχύτητας στο χώρο στάθμευσης αεροσκαφών.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Η εναπόθεση επιγείων μέσων δυτικά της θέσης 9 και νότιο-δυτικά της θέσης 10 σε συνδυασμό με την ύπαρξη των εκτροπέων καυσαερίων (blast fences) βορείως της θέσης 9 και δυτικά της θέσης 10 καθιστούν ανεπαρκή την ορατότητα όσων κινούνται ανατολικά των σημείων αυτών (δηλαδή μεταξύ των θέσεων 9 & 10) και όσων κατευθύνονται από τις δυτικές θέσεις (11-15) προς το κτίριο του αεροσταθμού και ειδικότερα προς το σημείο αφίξεων INTRA SCHENGEN. Την επικινδυνότητα του σημείου επιτείνει η απουσία σχετικού σήματος (STOP), το οποίο θα υποχρέωνε τους εισερχόμενους από το χώρο στάθμευσης επιγείων μέσων στο apron, προτού εισέλθουν σ’ αυτό, να ακινητοποιήσουν το όχημά τους.
ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
Για τους οδηγούς οχημάτων
Α) Να τηρούν τα όρια ταχύτητας και τις προτεραιότητες στην πίστα όπως αυτά έχουν δημοσιευθεί στην Αερολιμενική Διάταξη 1, στην ΜΕΔ 14 (νέα έκδοση) αλλά και στις διαδικασίες ασφάλειας (SOPs) που έχουν εκδοθεί στο πλαίσιο του συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας, όπου αναφέρεται μεταξύ άλλων:
Η προτεραιότητα στην πίστα μεταξύ οχημάτων / αεροσκαφών καθορίζεται με την εξής σειρά:
1) Αεροσκάφη που τροχοδρομούν ή ρυμουλκούνται
2) Πυροσβεστικά οχήματα και οχήματα καυσίμων
3) Λοιπά υπηρεσιακά οχήματα (ΥΠΑ, ΕΛΑΣ, 126 ΣΜ κλπ.) ή ασθενοφόρα
4) Λεωφορεία μεταφοράς επιβατών
5) Ελκυστήρες (τράκτορες) που ρυμουλκούν ρυμουλκούμενα.
6) Άλλα βαρύτερα οχήματα.
Σε περίπτωση διασταύρωσης ομοειδών οχημάτων, προτεραιότητα έχει ο ερχόμενος από δεξιά, ενώ σε περίπτωση αντίθετα κινούμενων ομοειδών οχημάτων, οι οδηγοί έχουν την ταυτόχρονη υποχρέωση να στρέψουν αν είναι δυνατό, ελαφρώς προς τα δεξιά, διαφορετικά θα πρέπει να συνεννοηθούν μεταξύ τους.
Τα όρια ταχύτητας στην πίστα αεροσκαφών είναι:
μέχρι 25 km /hr για τα επιβατικά / ελαφρά οχήματα
μέχρι 15 km / hr για τα βαριά οχήματα
μέχρι 10 km / hr για όλα τα οχήματα, όταν προσεγγίζουν σταθμευμένα αεροσκάφη.
Παρέκκλιση από τα παραπάνω όρια ταχύτητας επιτρέπεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, π.χ. κατάσταση ανάγκης.
2) Σε σημεία με περιορισμένη ορατότητα, σημεία συνωστισμού επιγείων μέσων ή άλλα σημεία όπου χρήζουν αυξημένης προσοχής λόγω ιδιαιτερότητας του χώρου ή άλλων δυσχεραινόντων παραγόντων, οφείλουν να είναι σε εγρήγορση, να μειώνουν την ταχύτητα και να είναι έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να ακινητοποιήσουν το όχημα τους, εφόσον αυτό χρειαστεί.
Για τους safety managers των εταιρειών επίγειας εξυπηρέτησης
Οι safety managers των εταιρειών επίγειας εξυπηρέτησης υποχρεούνται να μεριμνούν ώστε όλα τα οχήματα τα οποία κυκλοφορούν στο χώρο στάθμευσης αεροσκαφών να διαθέτουν και να προσκομίζουν εφόσον τους ζητηθεί από τους αρμόδιους φορείς, την κατάλληλη άδεια κυκλοφορίας, η οποία προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία (ΒΚΕΕ, Αερολιμενική Διάταξη 1, ΜΕΔ14/ΚΑΗΚ) .